الف نوشت: لایحه هدفمند کردن یارانه ها، که رئیس جمهور محترم در صورت اجرا، آن را مهمترین طرح اقتصادی نظام جمهوری اسلامی در طی 30 سال گذشته می دانند، از جمله طرح های مبهم و پیچیده ای است که بازتاب های فراوانی در سطوح مختلف جامعه به همراه داشته است. برآیند عمدة این بازتاب ها، البته از جنس انتقادها و مخالفت هایی است که بر آن وارد شده است. اگر چه دولت محترم می تواند بخشی از این انتقاد ها را به سیاسی کاری جناح های رقیب - که از آفت های بزرگ احزاب سیاسی در هر جامعه ای است - گره بزند، اما نمی تواند نگرانی های مردم عادی جامعه را از عواقب اجرای این طرح، نادیده انگارد؛ حتی اگر خود، صد در صد به نتایج اجرای آن اطمینان داشته باشند.

در طی دوره نهم ریاست جمهوری، طرح ها و لوایح پرسرو صدای مختلفی به صورت ضربتی و یا غیر ضربتی برای حل مشکلات موجود در بخش های مختلف جامعه، از طرف دولتمردان ارائه شده است. از جملة این این طرح ها می توان به این موارد اشاره کرد: طرح بنگاه های زود بازده، پرداخت وام های خود اشتغالی، طرح مسکن مهر، مصوبات مختلف و متعدد، صندوق مهر امام رضا ...

سوال اساسی که مطرح می شود این است که آیا تاکنون ارزیابی دقیق و منصفانه ای از طرف دولت و یا نهاد های مستقل، از نتایج اجرای این طرح ها و مقایسه آن با هزینه های انجام شده، صورت گرفته است؟

از نظر تئوری، هدفی که برای هر یک از طرح ها در نظر گرفته شده است، هدفی درست و از سر دلسوزی بوده است. اما به نظر می رسد، در مقام اجرا، هیچ یک از آنها با توجه به هزینه های صرف شده به نتایج مطلوبی نرسیده اند. دلیل واضح این نتیجه گیری آن است که مشکلات قبلی، کماکان وجود داشته و قابل لمس هستند. نمی توان گفت اگر این طرح ها اجرا نمی شدند، مشکلات موجود، بیشتر می شد و دولت با اجرای این طرح ها آنها را در سطح ثابتی متوقف کرده است، زیرا هدفی که دولت از طراحی و اجرای این این طرح ها در نظر داشته است، برطرف کردن درد و نه تسکین آن بوده است. از این رو با توجه به هدف گذاری های مورد نظر، می توان از این طرح ها به عنوان طرح های ناموفق و ابتر نام برد.

دلیل این عدم موفقیت هرچه می خواهد باشد. از کارشکنی گروه های رقیب تا رکود اقتصادی در جهان- که البته به زعم برخی دولتمردان، این امر تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران ندشته است-اما مهمترین دلیل آن، ضعفِ پشتوانه های علمی و فکری و نسنجیدن تمام جوانب امر در عقبة طرح ها و ضعف در مدیریت طرح ها و نحوة اجرا در پیشاپیش آن است.

حتی اگر ده ها کارشناس با صرف هزاران ساعت کاِرِ کارشناسی و هزاران مدیر و مجری در این امر دخیل بوده باشند، مردم می بینند و می‌دانند که: اگر چه کارهایی انجام شده است، انا نه به آن اندازه‌ای که در ابتدا گفته می‌شد از زود بازدهی بنگاه‌ها خبری هست، نه مسکنی به مهر به آنان واگذار شده است، نه برای خود، اشتغالی ایجاد کرده اند، نه از بر طرف شدن ترافیک آن چنان که انتظار می رفت خبری است و نه...

از این رو، حق با مردم است که نگران و مضطرب باشند از مهمترین اتفاقی که قرار است در اقتصادِ شان رخ دهد و فرهنگ و جامعه ای دیگرگون برای آنان به ارمغان آورد.